Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η σύγκρουση ανάμεσα στα πανεπιστήμια και τα Τεχνολογικά Ιδρύματα - Τι προβλέπουν οι διατάξεις για το άσυλο και την κατάργηση
του διακριτού ρόλου των φορέων της Ανώτατης Εκπαίδευσης
Καταργήσεις τμημάτων ΤΕΙ και δυνατότητα για συγχωνεύσεις άλλων προκειμένου να δημιουργηθούν πανεπιστημιακά τμήματα και να προχωρήσει η «πρυτανοποίηση» των προέδρων ΤΕΙ περιλαμβάνονται σε νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας που κατατέθηκε στη Βουλή. Δεκαπέντε χρόνια μετά την «ανωτατοποίησή» τους το 2001, τα ΤΕΙ εισέρχονται σε νέα φάση.
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν τμήματα ΤΕΙ πολλών ταχυτήτων με ανάλογο επίπεδο φοιτητών που δημιουργούν αυτό το θολό τοπίο ως προς το επόμενο βήμα μετά και τις εξαγγελίες του υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου για «ανωτατοποίηση» των ΤΕΙ, απονομή στους διδάσκοντές τους του τίτλου του πανεπιστημιακού και ίδρυση Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής με τη συγχώνευση του ΤΕΙ Αθηνών και του ΑΕΙ Πειραιώς.
Η δημοσίευση του νομοσχεδίου για την αναβάθμιση των ΤΕΙ πυροδοτεί διαφωνίες σε όλες τις πλευρές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η υπόθεση προκαλεί τριγμούς τα τελευταία 30 χρόνια, για την ακρίβεια από το 1995, όταν είχε γίνει ανάλογη εξαγγελία επί υπουργίας Γιώργου Παπανδρέου, αλλά δεν προχώρησε λόγω αντιδράσεων και από πλευράς ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Τα πανεπιστήμια διαχρονικά αντιδρούν στο κατά πόσο τα ΤΕΙ πληρούν τις προϋποθέσεις για να γίνουν ανώτατες σχολές. Η δημοσιοποίηση του νέου σχεδίου νόμου για την «αναβάθμιση» των ΤΕΙ αναμένεται να πυροδοτήσει έτι περαιτέρω το τεταμένο κλίμα, με τους πανεπιστημιακούς να διαμαρτύρονται, από τη μία, και τους επικεφαλής των ΤΕΙ να μη δείχνουν διάθεση υποχώρησης στα δικά τους αιτήματα, από την άλλη. Ηδη οι πρυτάνεις ανακοίνωσαν ότι εμμένουν στην αντίθεσή τους σε βασικές διατάξεις του σχεδίου νόμου και ιδιαίτερα σε αυτές που αφορούν το άσυλο και την κατάργηση του διακριτού ρόλου ΑΕΙ - ΤΕΙ, καθώς και την ίδρυση πανεπιστημίων με τη μέθοδο συγχώνευσης Τεχνολογικών Ιδρυμάτων.
Οι επικεφαλής των ΑΕΙ το χαρακτηρίζουν «πρόχειρο και λαϊκίστικο», ενώ οι πρυτάνεις αντιτίθενται στη συλλήβδην «ανωτατοποίηση» των ΤΕΙ, χωρίς μάλιστα να έχει προηγηθεί αξιολόγησή τους.
Στο νομοσχέδιο με τίτλο «Οργάνωση και λειτουργία της ανώτατης εκπαίδευσης, ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις», που αναμένεται να ψηφιστεί την 1η Αυγούστου και κατατέθηκε στη Βουλή από τον υπουργό Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου, προβλέπεται συγκεκριμένα ότι:
■ «Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται από τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.). Τα Α.Ε.Ι. είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου πλήρως αυτοδιοικούμενα και τελούν υπό την εποπτεία του Υπουργού Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων. Η ανώτατη εκπαίδευση αποτελείται από δύο διακριτούς παράλληλους τομείς:
α) τον πανεπιστημιακό τομέα, που περιλαμβάνει τα Πανεπιστήμια, τα Πολυτεχνεία και την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, τα οποία στο εξής αναφέρονται ως Πανεπιστήμια,
β) τον τεχνολογικό τομέα, που περιλαμβάνει τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Τ.Ε.Ι.) και την Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.), τα οποία στο εξής αναφέρονται ως Τ.Ε.Ι. Ως φοιτητές νοούνται οι φοιτητές των Πανεπιστημίων και των Τ.Ε.Ι. Προπτυχιακοί φοιτητές είναι οι φοιτητές που παρακολουθούν τον πρώτο κύκλο σπουδών, μεταπτυχιακοί φοιτητές είναι εκείνοι που παρακολουθούν τον δεύτερο κύκλο σπουδών και υποψήφιοι διδάκτορες εκείνοι που παρακολουθούν τον τρίτο κύκλο σπουδών.
Σε ό,τι αφορά τους καθηγητές, συγκροτείται Πρυτανικό Συμβούλιο. Συγκεκριμένα το Πρυτανικό Συμβούλιο Πανεπιστημίου και το Πρυτανικό Συμβούλιο Τ.Ε.Ι.,
■ “Πρύτανης”: ο Πρύτανης Πανεπιστημίου και ο Πρύτανης Τ.Ε.Ι.,
■ “Αντιπρύτανης”: ο Αντιπρύτανης Πανεπιστημίου και ο Αντιπρύτανης Τ.Ε.Ι.,
■ “Κοσμητεία”: η Κοσμητεία Σχολής Πανεπιστημίου και η Κοσμητεία Σχολής Τ.Ε.Ι.,
■ “Κοσμήτορας”: ο Κοσμήτορας Σχολής Πανεπιστημίου και ο Κοσμήτορας Σχολής Τ.Ε.Ι.,
■ “Πρόεδρος Τμήματος”: ο Πρόεδρος Τμήματος Πανεπιστημίου και ο Πρόεδρος Τμήματος Τ.Ε.Ι.».
Μετά την ολοκλήρωση της έκτακτης συνόδου των πρυτάνεων με τη μέθοδο της τηλεδιάσκεψης και λόγω του κατεπείγοντος του θέματος, η προεδρεύουσα τη σύνοδο, πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών Βενετσάνα Κυριαζοπούλου, δήλωσε ότι «η Σύνοδος Πρυτάνεων εμμένει στην αντίθεσή της με βασικές διατάξεις του σ/ν και ιδιαίτερα με αυτές που αφορούν το άσυλο, τις μεταπτυχιακές σπουδές, την ανάδειξη των οργάνων διοίκησης των πανεπιστημίων».
Η σύνοδος των προέδρων των ΤΕΙ, αντιδρώντας στο ανακοινωθέν των πρυτάνεων με το οποίο τόνισαν την αντίθεσή τους στην κατάργηση διακριτού ρόλου ΑΕΙ - ΤΕΙ, καθώς και με την ίδρυση πανεπιστημίου με τη μέθοδο της συγχώνευσης ΤΕΙ - ΑΕΙ, επισημαίνουν:
«Στην Ανώτατη Εκπαίδευση και στην Παιδεία ευρύτερα, δεν είναι η διατήρηση των στεγανών που θα δώσει λύσεις, αλλά οι ανοιχτές διαδικασίες, και η λυδία λίθος της αξιολόγησης», τονίζουν οι πρόεδροι και συνεχίζουν: «Τα ΤΕΙ δεν διεκδικούν παρά μόνο αυτό που με συστηματική δουλειά και ακαδημαϊκά κριτήρια έχτισαν στα 17 χρόνια που απονέμουν στους φοιτητές τους το βασικό πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης (διεθνώς Bachelor) και στηρίζουν κάθε πράξη της ηγεσίας του ΥΠΠΕΘ, που δείχνει να αναγνωρίζει την αξία των Ιδρυμάτων μας και την προσφορά τους στην ανάπτυξη της χώρας».
Παρά τη διαμάχη, πάντως, το υπουργείο Παιδείας χαιρετίζει τις πρωτοβουλίες για τη διαμόρφωση συνεργιών ανάμεσα σε τεχνολογικά ιδρύματα της χώρας. Στην τελευταία σύνοδο των προέδρων των ΤΕΙ, πρόεδρος ρώτησε τον κ. Γαβρόγλου αν η μετεξέλιξη του ΤΕΙ Αθήνας και του ΑΕΙ Πειραιά σε Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής μπορεί να αποτελέσει μπούσουλα για τα υπόλοιπα ΤΕΙ της χώρας. «Βεβαίως και μπορεί», απάντησε ο υπουργός. «Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να συγχωνευθούν τα ΤΕΙ Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας;» ρώτησε άλλος πρόεδρος. «Γιατί όχι;» απάντησε ο υπουργός για να ξεκινήσει προφανώς «ένας νέος εκπαιδευτικός πόλεμος».
30 χρόνια φαγούρα
Προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός όλα αυτά τα χρόνια μεταξύ ΑΕΙ και ΤΕΙ αφού και τα δύο αποτελούν τους πυλώνες της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, θα αναρωτηθεί εύλογα κανείς παρακολουθώντας τη μάχη που έχει ξεσπάσει τις τελευταίες μέρες μεταξύ των επικεφαλής των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αυτή η διαμάχη για το «ιερό δισκοπότηρο» της εκπαίδευσης, λοιπόν, κρατά περισσότερο από 30 χρόνια. Τώρα το φιτίλι άναψε ο υπουργός Παιδείας, ο οποίος επιχειρεί για πολλοστή φορά να αναβαθμίσει τα ΤΕΙ δεχόμενος πυρά από τους πρυτάνεις που μιλούν για «ψηφοθηρική επιχείρηση».
Η αρχή έγινε με τον Απόστολο Κακλαμάνη που ως υπουργός Παιδείας εισηγήθηκε το 1983 την κατάργηση των απαξιωμένων εκπαιδευτικά και κοινωνικά ΚΑΤΕΕ και την ίδρυση των ΤΕΙ. Αυτό έγινε με νόμο πλαίσιο του 1983 για τα ΤΕΙ, που ήρθε έναν χρόνο μετά τον περίφημο νόμο πλαίσιο για τα πανεπιστήμια του 1982, με τον οποίο καθιερώθηκε και η συμμετοχή των φοιτητών στα όργανα διοίκησης και στον οποίο επιστρέφει σήμερα ο κ. Γαβρόγλου. Μια δεκαετία περίπου μετά, το 1995, ο Γιώργος Παπανδρέου ως υπουργός Παιδείας προτείνει την «ανωτατοποίηση» των ΤΕΙ και φέρνει νομοσχέδιο με σκοπό «τα ΤΕΙ να γίνουν ΑΕΙ», όπως έγραφαν χαρακτηριστικά τα δημοσιεύματα της εποχής, αποτελώντας αιτία πολέμου μεταξύ πρυτάνεων και προέδρων ΤΕΙ. Ο ήσυχος κατά τ' άλλα Αύγουστος στα μέσα της δεκαετίας του ’90 αναστατώθηκε από τα διασταυρούμενα πυρά καθηγητών ΤΕΙ και πανεπιστημιακών.
Ο επόμενος υπουργός Παιδείας Πέτρος Ευθυμίου καταθέτει με τη σειρά του το σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή ενώ τα ΑΕΙ αντιδρούν.
Το 2000, τελικά, τα ΤΕΙ «ανωτατοποιήθηκαν», χωρίς όμως να έχει προηγηθεί αξιολόγησή τους, όπως υποστηρίζουν οι διοικήσεις των πανεπιστημίων.
Οι πανεπιστημιακοί διαχρονικά κρίνουν ότι πρέπει να διατηρηθεί η απαραίτητη για την ανάπτυξη της χώρας διακριτή ταυτότητα μεταξύ των προγραμμάτων σπουδών των ΤΕΙ και των ΑΕΙ καθώς και των αντίστοιχων επαγγελματικών δικαιωμάτων, προκειμένου να αναδειχθεί ο ουσιώδης και βάσει νόμου ρόλος των ΤΕΙ ως πυλώνα της τεχνολογικής εκπαίδευσης.
Οι πρόεδροι των ΤΕΙ δεν χάνουν ευκαιρία -συνήθως με σκληρή γλώσσα- να διαμηνύουν: «Φαίνεται ότι η σύνοδος των πρυτάνεων αφού “έλυσε” τα προβλήματα που αφορούν “τον οίκο της”, αφού “πέτυχε” τον εξοβελισμό από την Ανώτατη Εκπαίδευση των αμφιβόλου ποιότητας Κολλεγίων, έστρεψε τώρα, στο όνομα της διασφάλισης της ποιότητας, το ενδιαφέρον της και στα ΤΕΙ και ανέλαβε να “λύσει” και τα δικά μας προβλήματα».
Και ο χορός των αντιπαραθέσεων καλά κρατεί στην πορεία των χρόνων.
Επίσης, οι πρόεδροι των ΤΕΙ κατηγορούν τους πανεπιστημιακούς ότι «παραμένουν προσκολλημένοι σε παρωχημένα σχήματα που εκφράζουν άλλες εποχές, οι οποίες έχουν προ πολλού παρέλθει ανεπιστρεπτί».
Για να καταλήξουν: «Σε μια τόσο δύσκολη συγκυρία, όπως αυτή που διέρχεται η χώρα, τα όποια προβλήματα απασχολούν την ανώτατη εκπαίδευση θα πρέπει να επιλύονται σε συνεργασία και πάντα με βάση την πραγματική κατάσταση και τη διεθνή εμπειρία.
Προσκόλληση σε παρωχημένες συνθήκες θα οδηγήσει σε ανεπίτρεπτα ολισθήματα και εγκληματικές αμέλειες με θύμα, πάντα, τη νέα γενιά της πατρίδας μας».
